Inscription Database

Inscription from Lugdunum – Lyon (Lugdunensis)

Canonical URI:
https://edh.ub.uni-heidelberg.de/edh/inschrift/HD065779 (Last Updates: 2014-12-22, Feraudi)

Transcription Majuscle
------]- ]
mae rerum no[---]m sit V[---] MAE RERVM NO[ ]M SIT V[ ]
equidem primam omnium illam cogitationem hominum quam EQVIDEM PRIMAM OMNIVM ILLAM COGITATIONEM HOMINVM QVAM
maxime primam occursuram mihi provideo deprecor ne MAXIME PRIMAM OCCVRSVRAM MIHI PROVIDEO DEPRECOR NE
quasi novam istam rem introduci exhorrescatis sed illa QVASI NOVAM ISTAM REM INTRODVCI EXHORRESCATIS SED ILLA
potius cogitetis quam multa in hac civitate novata sint et POTIVS COGITETIS QVAM MVLTA IN HAC CIVITATE NOVATA SINT ET
quidem statim ab origine urbis nostrae in quo<t=D> formas QVIDEM STATIM AB ORIGINE VRBIS NOSTRAE IN QVOD FORMAS
statusque res p(ublica) nostra diducta sit STATVSQVE RES P NOSTRA DIDVCTA SIT
quondam reges hanc tenuere urbem nec tamen domesticis succes- QVONDAM REGES HANC TENVERE VRBEM NEC TAMEN DOMESTICIS SVCCES
soribus eam tradere contigit supervenere alieni et quidam exter- SORIBVS EAM TRADERE CONTIGIT SVPERVENERE ALIENI ET QVIDAM EXTER
ni ut Numa Romulo successerit ex Sabinis veniens vicinus qui- NI VT NVMA ROMVLO SVCCESSERIT EX SABINIS VENIENS VICINVS QVI
dem sed tunc externus ut Anco Marcio Priscus Tarquinius [is] DEM SED TVNC EXTERNVS VT ANCO MARCIO PRISCVS TARQVINIVS [ ]
propter temeratum sanguinem quod patre Demaratho C[o]- PROPTER TEMERATVM SANGVINEM QVOD PATRE DEMARATHO C[ ]
rinthio natus erat et Tarquiniensi matre generosa sed inopi RINTHIO NATVS ERAT ET TARQVINIENSI MATRE GENEROSA SED INOPI
ut quae tali marito necesse habuerit succumbere cum domi re- VT QVAE TALI MARITO NECESSE HABVERIT SVCCVMBERE CVM DOMI RE
pelleretur a gerendis honoribus postquam Romam migravit PELLERETVR A GERENDIS HONORIBVS POSTQVAM ROMAM MIGRAVIT
regnum adeptus est huic quoque et filio nepotive eius nam et REGNVM ADEPTVS EST HVIC QVOQVE ET FILIO NEPOTIVE EIVS NAM ET
hoc inter auctores discrepat insertus Servius Tullius si nostros HOC INTER AVCTORES DISCREPAT INSERTVS SERVIVS TVLLIVS SI NOSTROS
sequimur captiva natus Ocresia si Tuscos Caeli quondam Vi- SEQVIMVR CAPTIVA NATVS OCRESIA SI TVSCOS CAELI QVONDAM VI
vennae sodalis fidelissimus omnisque eius casus comes post- VENNAE SODALIS FIDELISSIMVS OMNISQVE EIVS CASVS COMES POST
quam varia fortuna exactus cum omnibus reliquis Caeliani QVAM VARIA FORTVNA EXACTVS CVM OMNIBVS RELIQVIS CAELIANI
exercitus Etruria excessit montem Caelium occupavit et a duce suo EXERCITVS ETRVRIA EXCESSIT MONTEM CAELIVM OCCVPAVIT ET A DVCE SVO
Caelio ita appellitatus(!) mutatoque nomine nam Tusce Mastarna CAELIO ITA APPELLITATVS MVTATOQVE NOMINE NAM TVSCE MASTARNA
ei nomen erat ita appellatus est ut dixi et regnum summa cum rei EI NOMEN ERAT ITA APPELLATVS EST VT DIXI ET REGNVM SVMMA CVM REI
p(ublicae) utilitate optinuit deinde postquam Tarquini Superbi mores in- P VTILITATE OPTINVIT DEINDE POSTQVAM TARQVINI SVPERBI MORES IN
visi civitati nostrae esse coeperunt qua ipsius qua filiorum ei[us] VISI CIVITATI NOSTRAE ESSE COEPERVNT QVA IPSIVS QVA FILIORVM EI[ ]
nempe pertaesum est mentes regni et ad consules annuos magis- NEMPE PERTAESVM EST MENTES REGNI ET AD CONSVLES ANNVOS MAGIS
tratus administratio rei p(ublicae) translata est TRATVS ADMINISTRATIO REI P TRANSLATA EST
quid nunc commemorem dictaturae hoc ipso consulari impe- QVID NVNC COMMEMOREM DICTATVRAE HOC IPSO CONSVLARI IMPE
rium valentius repertum apud maiores nostros quo in a[s]- RIVM VALENTIVS REPERTVM APVD MAIORES NOSTROS QVO IN A[ ]
perioribus bellis aut in civili motu difficiliore uterentur PERIORIBVS BELLIS AVT IN CIVILI MOTV DIFFICILIORE VTERENTVR
aut in auxilium plebis creatos tribunos plebei quid a consu- AVT IN AVXILIVM PLEBIS CREATOS TRIBVNOS PLEBEI QVID A CONSV
libus ad decemviros translatum imperium solutoque postea LIBVS AD DECEMVIROS TRANSLATVM IMPERIVM SOLVTOQVE POSTEA
decemvirali regno ad consules rusus reditum quid in [pl]u- DECEMVIRALI REGNO AD CONSVLES RVSVS REDITVM QVID IN [ ]V
ris distributum consulare imperium tribunosque mil[itu]m RIS DISTRIBVTVM CONSVLARE IMPERIVM TRIBVNOSQVE MIL[ ]M
consulari imperio appellatos qui seni et saepe octoni crearen- CONSVLARI IMPERIO APPELLATOS QVI SENI ET SAEPE OCTONI CREAREN
tur quid communicatos postremo cum plebe honores non imperi(i) TVR QVID COMMVNICATOS POSTREMO CVM PLEBE HONORES NON IMPERI
solum sed sacerdotiorum quoque iam si narrem bella a quibus SOLVM SED SACERDOTIORVM QVOQVE IAM SI NARREM BELLA A QVIBVS
coeperint maiores nostri et quo processerimus vereor ne nimio COEPERINT MAIORES NOSTRI ET QVO PROCESSERIMVS VEREOR NE NIMIO
insolentior esse videar et quaesisse iactationem gloriae pro- INSOLENTIOR ESSE VIDEAR ET QVAESISSE IACTATIONEM GLORIAE PRO
lati imperi(i) ultra oceanum sed illoc potius revertar civitatem LATI IMPERI VLTRA OCEANVM SED ILLOC POTIVS REVERTAR CIVITATEM
[------ [
 
------] ]
[--- p]otest sane [ ]OTEST SANE
novo m[ore] et divus Aug[ustus av]onc[ulus!] meus et patruus Ti(berius) NOVO M[ ] ET DIVVS AVG[ ]ONC[ ] MEVS ET PATRVVS TI
Caesar omnem florem ubique coloniarum ac municipiorum bo- CAESAR OMNEM FLOREM VBIQVE COLONIARVM AC MVNICIPIORVM BO
norum scilicet virorum et locupletium in hac curia esse voluit NORVM SCILICET VIRORVM ET LOCVPLETIVM IN HAC CVRIA ESSE VOLVIT
quid ergo non Italicus senator provinciali potior est iam QVID ERGO NON ITALICVS SENATOR PROVINCIALI POTIOR EST IAM
vobis cum hanc partem censurae meae adprobare coepero quid VOBIS CVM HANC PARTEM CENSVRAE MEAE ADPROBARE COEPERO QVID
de ea re sentiam rebus ostendam sed ne provinciales quidem DE EA RE SENTIAM REBVS OSTENDAM SED NE PROVINCIALES QVIDEM
si modo ornare curiam poterint reiciendos puto SI MODO ORNARE CVRIAM POTERINT REICIENDOS PVTO
ornatissima ecce colonia valentissimaque Viennensium quam ORNATISSIMA ECCE COLONIA VALENTISSIMAQVE VIENNENSIVM QVAM
longo iam tempore senatores huic curiae confert ex qua colo- LONGO IAM TEMPORE SENATORES HVIC CVRIAE CONFERT EX QVA COLO
nia inter paucos equestris ordinis ornamentum L(ucium) Vestinum fa- NIA INTER PAVCOS EQVESTRIS ORDINIS ORNAMENTVM L VESTINVM FA
miliarissime diligo et hodieque in rebus meis detineo cuius libe- MILIARISSIME DILIGO ET HODIEQVE IN REBVS MEIS DETINEO CVIVS LIBE
ri fruantur quaeso primo sacerdotiorum gradu postmodo cum RI FRVANTVR QVAESO PRIMO SACERDOTIORVM GRADV POSTMODO CVM
annis promoturi dignitatis suae incrementa ut dirum nomen la- ANNIS PROMOTVRI DIGNITATIS SVAE INCREMENTA VT DIRVM NOMEN LA
tronis taceam et odi illud palaestricum prodigium quod ante in do- TRONIS TACEAM ET ODI ILLVD PALAESTRICVM PRODIGIVM QVOD ANTE IN DO
mum consulatum intulit quam colonia sua solidum civitatis Roma- MVM CONSVLATVM INTVLIT QVAM COLONIA SVA SOLIDVM CIVITATIS ROMA
nae benificium consecuta est idem de fratre eius possum dicere NAE BENIFICIVM CONSECVTA EST IDEM DE FRATRE EIVS POSSVM DICERE
miserabili quidem indignissimoque hoc casu ut vobis utilis MISERABILI QVIDEM INDIGNISSIMOQVE HOC CASV VT VOBIS VTILIS
senator esse non possit SENATOR ESSE NON POSSIT
tempus est iam Ti(beri) Caesar Germanice detegere te patribus conscriptis TEMPVS EST IAM TI CAESAR GERMANICE DETEGERE TE PATRIBVS CONSCRIPTIS
quo tendat oratio tua iam enim ad extremos fines Galliae Nar- QVO TENDAT ORATIO TVA IAM ENIM AD EXTREMOS FINES GALLIAE NAR
bonensis venisti BONENSIS VENISTI
tot ecce insignes iuvenes quot intueor non magis sunt paenitendi TOT ECCE INSIGNES IVVENES QVOT INTVEOR NON MAGIS SVNT PAENITENDI
senatores quam paenitet Persicum nobilissimum virum ami- SENATORES QVAM PAENITET PERSICVM NOBILISSIMVM VIRVM AMI
cum meum inter imagines maiorum suorum Allobrogici no- CVM MEVM INTER IMAGINES MAIORVM SVORVM ALLOBROGICI NO
men legere quodsi haec ita esse consentitis quid ultra desidera- MEN LEGERE QVODSI HAEC ITA ESSE CONSENTITIS QVID VLTRA DESIDERA
tis quam ut vobis digito demonstrem solum ipsum ultra fines TIS QVAM VT VOBIS DIGITO DEMONSTREM SOLVM IPSVM VLTRA FINES
provinciae Narbonensis iam vobis senatores mittere quando PROVINCIAE NARBONENSIS IAM VOBIS SENATORES MITTERE QVANDO
ex Luguduno habere nos nostri ordinis viros non paenitet EX LVGVDVNO HABERE NOS NOSTRI ORDINIS VIROS NON PAENITET
timide quidem p(atres) c(onscripti) egressus adsuetos familiaresque vobis pro- TIMIDE QVIDEM P C EGRESSVS ADSVETOS FAMILIARESQVE VOBIS PRO
vinciarum terminos sum sed destricte iam Comatae Galliae VINCIARVM TERMINOS SVM SED DESTRICTE IAM COMATAE GALLIAE
causa agenda est in qua si quis hoc intuetur quod bello per de- CAVSA AGENDA EST IN QVA SI QVIS HOC INTVETVR QVOD BELLO PER DE
cem annos exercuerunt Divom(!) Iulium idem opponat centum CEM ANNOS EXERCVERVNT DIVOM IVLIVM IDEM OPPONAT CENTVM
annorum immobilem fidem obsequiumque multis trepidis re- ANNORVM IMMOBILEM FIDEM OBSEQVIVMQVE MVLTIS TREPIDIS RE
bus nostris plus quam expertum illi patri meo Druso Germaniam BVS NOSTRIS PLVS QVAM EXPERTVM ILLI PATRI MEO DRVSO GERMANIAM
subigenti tutam quiete sua securamque a tergo pacem praes- SVBIGENTI TVTAM QVIETE SVA SECVRAMQVE A TERGO PACEM PRAES
titerunt et quidem cum ad census novo tum opere et inadsue- TITERVNT ET QVIDEM CVM AD CENSVS NOVO TVM OPERE ET INADSVE
to Gallis ad bellum avocatus esset quod opus quam ar- TO GALLIS AD BELLVM AVOCATVS ESSET QVOD OPVS QVAM AR
duum sit nobis nunc cum maxime quamvis nihil ultra quam DVVM SIT NOBIS NVNC CVM MAXIME QVAMVIS NIHIL VLTRA QVAM
ut publice notae sint facultates nostrae exquiratur nimis VT PVBLICE NOTAE SINT FACVLTATES NOSTRAE EXQVIRATVR NIMIS
magno experimento cognoscimus MAGNO EXPERIMENTO COGNOSCIMVS
Literature:
  • AE 1955, 0115.
  • AE 1975, 0612.
  • AE 1983, 0693.
  • CIL 13, 01668.
  • ILS 0212.
  • M.T. Griffin, CQ 32, 1982, 404-418. - AE 1983.
  • A. Chastagnol, BSAF 1971, 282-310. - AE 1975.
  • F. Vittinghoff, Hermes 82, 1954, 348-371. - AE 1955.

IIIF Manifest

Find circumstances / present location

province:
country:
France
ancient find spot:
Lugdunum
modern find spot:
find spot:
modern region:
Auvergne-Rhône-Alpes
present location:
Lyon, Mus. Gallo-Rom.

Type of inscription / language

language:
Latin

Type of monument

type of monument:
tabula
material:
Bronze

General Data

HD-Nr:
HD065779
Work Status:
provisional
Last Update:
2014-12-22 by Feraudi
See Also:

Download